Mary Dorna – Dames in de sneeuw

Beschrijving

Het is dit jaar een halve eeuw geleden dat Mary Dorna (1891–1971) stierf. Zij zou met enige goede wil onze eerste columniste genoemd kunnen worden, al debuteerde ze in een tijd dat het woord ‘column’ nog niet bestond. Zelfs het woord ‘cursiefje’ – voor ons alweer uit de mode – was nog niet in gebruik.

In 1926 verscheen haar eerste verhaaltje in Het Volk. Er zouden nog ruim honderd ‘cursiefjes’ volgen onder vier verschillende namen in zes verschillende kranten, voordat haar eerste bundel in 1933 verscheen en zij definitief koos voor de naam Mary Dorna. Van 1933 tot 1941 verschenen vier bundels met haar verhalen, maar met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog droogde haar inkt op. Ze werd een vergeten schrijfster.In 1967 werd haar werk herontdekt, vooral dankzij het enthousiasme van Simon Carmiggelt. Er verschenen weer vier bundels, vooral gekozen uit haar verhalen van voor de oorlog. Nieuwe verhalen schreef ze al lang niet meer, want ze was sinds 1961 vrijwel blind. Toch bloeide het schrijverschap van Mary Dorna in de laatste jaren van haar leven nog even op toen een vriendin de verhalen die ze vertelde ging opschrijven. Deze ‘gedicteerde verhalen’ verschenen in 1970 in Tirade en kort na haar dood in Barbarber en zijn nu voor het eerst gebundeld in Dames in de sneeuw.De uitgave werd met de van hen bekende grote zorgvuldigheid bezorgd door Marijke van Etten en Kees Aarts. De oorspronkelijke teksten werden door hen gecorrigeerd en van annotaties voorzien. Tevens verzorgden zij een opgave van de gebruikte bronnen, een verantwoording en een literatuuropgave.

Het boekje vormt het zevende deel in de reeks Saldencahiers en verschijnt in een eenmalige genummerde oplage van 100 exemplaren.

Over Mary Dorna:

‘Een beoefenaarster van de levenskunst op zijn Fransch: verfijnd en slordig, hartelijk en onverschillig, bohème, ongegeneerd maar allerminst vulgair, gedurfd, en toch nimmer […] gewaagd, voorts rijk aan dien echten goddelijken humor, die in zijn wezen ernst is en zelfs een tikje zwaarmoedigheid.’

(F. Bordewijk in 1939)

‘Er bestaan boeken die op de laatste bladzijde de laatste adem uitblazen. […] Maar er bestaan ook boeken die door de grote rat van de tijd niet stuk te knagen zijn. Het werk van Nescio behoort daar toe. En het werk van Mary Dorna.’

(S. Carmiggelt in 1967)

‘De wereld van Mary Dorna, dat nu in de boekhandel ligt, bevat een keuze uit haar werk. Ik vraag me af: Waarom een kéuze? Volgens mij behoeft geen van de sedert 1967 herdrukte verhalen wat kwaliteit betreft af te vallen. Waarom haar oeuvre te kortwieken? Geef het ons in zijn geheel!’

(Henriëtte van Eyk in 1971)

‘Niemand verlangt naar eigen rampspoed”, staat in een van Mary Dorna’s verhalen. Wie eigenzinnig en buitenissig is, roept rampspoed over zich af. Het is de grootheid van echt oorspronkelijken die als vanzelfsprekend te aanvaarden en met humor te verdragen.’

(Kees Fens in 1971)

‘Als ik van iemand zeker weet dat ze een comeback verdient is het Mary Dorna. Geestig-ironisch, met een flinke dosis verdriet, beschrijft ze de zeden en gewoontes van de benepen bourgeoisie, waarin ze zelf honderd jaar geleden opgroeide, als lastig en opstandig kind; een soort Joop ter Heul from hell.’

(Sylvia Witteman in 2019)